Look-zonder-look

Look-zonder-look    
Alliaria petiolata
Kruisbloemenfamilie
---------------------------------------------------------------
Look-zonder-look is één van de merkwaardigste plantennamen die we kennen, maar ook één van de duidelijkste. De tegenstelling in de naam heeft look-zonder-look te danken aan zijn uiengeur. Als je een blaadje fijn wrijft, ruik je een duidelijke uien- of knoflookgeur, maar deze plant is niet verwant aan deze looksoorten en lijkt daar ook helemaal niet op. Dus: ui zonder ui te zijn.

De geslachtsnaam ‘Alliaria’ verwijst ook naar de overeenkomst met Allium of ‘look’.
De soortaanduiding ‘petiolata’  betekent ‘gesteeld’, en verwijst naar de langgesteelde rozetbladeren.
Het woord ‘look’ is zeer oud en van voor-Indo-Germaanse oorsprong. Er is wellicht een verband met buigzaam, denk aan ‘lok’, omdat de rokken van de uienbol zijn gebogen.
Look-zonder-look hoort tot de kruisbloemigen, en is familie van pinksterbloem, judaspenning, koolzaad, herderstasje en nog veel meer planten met vier kroonblaadjes.

In het eerste jaar vormt de plant een grondrozet, met langgesteelde niervormige bladeren. Na een koude periode, dus gewoonlijk na de eerste winter, wordt een onvertakte bloeistengel gevormd. De bladeren hieraan staan verspreid, zijn kortgesteeld en hartvormig met grove, onregelmatige tanden.
De bloeiwijze is een gedrongen tros, die zich geleidelijk rekt, zodat de rijpende vruchten steeds verder uit elkaar komen te staan. Vaak ontstaat dan nog nabloei met kleine zijtrosjes.
De vruchten zijn smal lijnvormig, 2-7 cm lang en staan schuin rechtop aan korte, afstaande stelen. Ze worden hauwen genoemd. In de loop van de zomer sterft de plant af.
De plant groeit vaak samen met dagkoekoeksbloem, zevenblad en geel nagelkruid.
Look-zonder-look is waardplant voor de rupsen van het oranjetipje. De groene rupsen eten niet van het blad, maar van de nog groene zaden. Ze zijn goed gecamoufleerd en moeilijk te vinden.

Look-zonder-look is goed in de keuken te gebruiken. Hij smaakt en ruikt naar look - heeft echter niet de ‘vervelende bijkomstigheden' van knoflook. Een eigenschap die heel mooi te gebruiken is als je gerechten fijn wilt kruiden. Ook in de salade doet hij  het erg goed. Hij verliest de fijne smaak bij verhitting.
Een aftreksel van de bladeren werd tegen astma en bronchitis gebruikt. De bladeren hebben ook wondhelende eigenschappen en werden wel als kompres op wonden toegepast.