Gewone brunel

Gewone brunel
Prunella vulgaris
Lipbloemenfamilie
---------------------------------------------------------------

De gewone brunel is een overblijvend, kruipend plantje, dat zich verspreidt met uitlopende stengels, die wortelen op de bladknopen. De lila tot paarsblauwe bloemen staan compact samengedrongen in een dik, kort aartje. Brunel is een echt bermplantje, dat de hele zomer in bloei te vinden is. Het groeit langs wegen en paden, bijna altijd in open, lage vegetatie en zelden tussen bestrating. Het is graag in gezelschap van boterbloem, paardenbloem, kleine en vertakte leeuwentand, hoornbloem, madeliefje en grassen.

Zoals alle lipbloemigen heeft brunel een vierkantige stengel. De onderlip van de bloemen is getekend met donkere lijntjes en vlekjes. Die vormen het honingmerk, dat insecten de weg wijst naar de nectar, die diep in de kroonbuis zit.
Het compacte bloeiaartje wordt na de bloei bruin en de vorm doet denken aan een ouderwetse, gevlochten bijenkorf. Zie foto 3. Daarom wordt het plantje ook wel 'bijenkorfje' genoemd, in Brabant 'bieënkorfke' of 'biekorfske'.

De naam 'Prunella' is de latinisering van het Nederlandse bruynelle, bruintje. Het bloeiaartje verkleurt immers bruin na de bloei. In oude kruidenboeken heet het ook wel brunella. 'Vulgaris' betekent gewoon. 

Brunel werd gebruikt als bloedstelpend middel en om kneuzingen te verzachten. Ook werd er een gorgeldrankje tegen keelontsteking van gemaakt. En laat nu keelontsteking in het Duits ‘Bräune’ worden genoemd !